اتریوم یه پلتفرم بلاکچین غیرمتمرکز و منبع بازه که تو سال‌های اخیر محبوبیت زیادی به دست آورده.
این ارز، توسط یه برنامه‌نویس روس/کانادایی به نام «ویتالیک بوترین» تو سال 2013 ایجاد و سال 2015 راه‌اندازی شد.
اتریوم با توکن بومی خودش؛ یعنی «اتر» که دومین رمزارز بزرگ بعد از بیت‌کوینه، به یه بازیگر اصلی تو دنیای فناوری رمزارز و بلاکچین تبدیل شد.
تو این مقاله، به‌عنوان یه پلتفرم پیشرو در بلاکچین، نگاه دقیق‌تری به تاریخچه‌ی اتریوم، از زمان پیدایش اون تا وضعیت الانش میندازیم.
تولد «اتریوم»، دومین رمزارز بزرگ دنیای کریپتو
برخلاف بیتکوین که اساساً برای استفاده مالی طراحی شده بود، هدف اتریوم این بود که به‌عنوان یه پلتفرم برای Daapها (برنامه‌های غیرمتمرکز) استفاده بشه.
این پروژه با ICO (initial coin offering) در سال 2014 توسعه پیدا کرد که باعث شد اتریوم به‌عنوان یه رقیب جدی تو فضای کریپتو شناخته بشه. اولین انتشار عمومی اتریوم (معروف به Frontier)، تو جولای 2015، نزدیک به دو سال بعد از انتشار وایت پیپر اون اتفاق افتاد. این تولد رسمی اتریوم و اکوسیستم بلاک‌چینشه که برای میزبانی برنامه‌های غیرمتمرکز (Daap) از همه نوع طراحی شده.
اتریوم علی‌رغم فی بالایی که داره، همچنان محبوب‌ترین پلتفرم برای daap هاست که گواهی بر طراحی قوی و دیدگاه سازندگان اونه.
هارد فورک‌های «اتریوم»
اول‌ازهمه باید به مفهوم فورک و انواع اون بپردازیم:
فورک، زمانی اتفاق میوفته که یه جامعه، تغییری تو پروتکل بلاکچین یا مجموعه‌ی قوانین اساسی ایجاد کنه. وقتی این اتفاق میوفته، زنجیره از هم جدا می‌شه و یه بلاکچین دوم ایجاد می‌شه که تمام تاریخچه رو با نسخه‌ی اصلی به اشتراک می‌ذاره؛ اما به سمتی جدید می‌ره.
فورک به دو نوع HARD FORK و SOFT FORK تقسیم می‌شه.
«هارد فورک» اساساً یه واگرایی دائمی از آخرین نسخه‌ی بلاک‌چینه که منجر به جدایی بلاکچین می‌شه.
از «سافت فورک» برای اضافه‌کردن ویژگی‌ها و عملکردهای جدیدی استفاده می‌کنن و قوانینی رو که یه بلاکچین باید از اون پیروی کنه تغییر نمی‌ده. سافت فورک‌ها اغلب برای پیاده سازی ویژگی‌های جدید تو سطح برنامه نویسی استفاده می‌شن.
تاریخچه اتریوم توسط چندین «هارد فورک» مشخص شده که در اصل ارتقاء شبکه هستن. این فورک‌ها برای تکامل پلتفرم خیلی مهمن، چون ویژگی‌های جدیدی رو معرفی می‌کنن، امنیت رو بالا می‌برن و مشکلات رو برطرف می‌کنن.
اولین هارد فورک بزرگ تو سال 2016 بعد از حمله‌ی بدنام DAO اتفاق افتاد که توی اون 3.6 میلیون توکن ETH به دلیل آسیب‌پذیری تو کد DAO به سرقت رفت. این اتفاق منجر به یه تصمیم بزرگ برای اجرای هارد فورک شد و در نتیجه دو زنجیره‌ی مجزا به نام «اتریوم» و «اتریوم کلاسیک» ایجاد شد.
هارد فورک‌ها رویدادهای مهمی تو جدول زمانی اتریوم هستن، چون نشون دهنده‌ی تغییرات بزرگ در اجماع شبکه هستن. اونا اغلب شامل تغییرات اساسی تو پروتکل اتریوم هستن و نیاز به توافق همه‌ی شرکت‌کننده‌های شبکه رو دارن. اگر اجماع حاصل نشه، ممکنه دو بلاکچین مجزا درست بشه (همونطور که در مورد حمله‌ی DAO بود).
یکی دیگه از هارد فورک‌های قابل‌توجه، Beacon Chain تو سال 2022 بود که اتریوم از اثبات کار (POW) به مکانیزم اجماع اثبات سهام (POS) تبدیل شد. این هارد فورک برای ایمن‌تر، مقیاس‌پذیرتر و کارآمدتر کردن شبکه طراحی شده بود.
اتریوم VS بیتکوین
بیتکوین اولین رمزارز کریپتو بود که تو سال 2009 توسط «ساتوشی ناکاموتو» با نام مستعار ایجاد شد. این ابداع، به‌عنوان یه جایگزین دیجیتالی برای ارزهای فیات طراحی شده بود و با هدف تسهیل تراکنش‌های peer to peer (همتا به همتا)، بدون نیاز به یه مرجع متمرکز، مثل بانک یا دولت ساخته شد.
عملکرد اصلی بیتکوین آینه که مثل طلا به‌عنوان ذخیره ارزش عمل کنه، به همین خاطر اغلب به‌عنوان طلای دیجیتال شناخته می‌شه.
از اونور هم اتریوم طوری طراحی شد که فراتر از موارد استفاده مالی بیتکوین رفتار کنه. این مفهوم قراردادهای هوشمند، امکانات بی‌شماری رو ارائه داد و توسعه‌ی dapps رو در پلتفرم خودش امکان‌پذیر کرد. توکن بومی اتریوم، اتر، نه‌تنها به‌عنوان یه رمزارز، بلکه به‌عنوان «فی» برای اجرای این قراردادهای هوشمند هم عمل می‌کنه.
درحالی‌که هم بیتکوین و هم اتریوم از فناوری بلاکچین استفاده می‌کنن، مکانیسم‌های اجماع اونا متفاوته. بیتکوین از proof of work (اثبات کار) استفاده می‌کنه، جایی که ماینرها برای حل مسائل پیچیده ریاضی برای اضافه‌کردن بلاک‌های جدید به بلاکچین، رقابت می‌کنن. اتریوم که اولش از اثبات کار استفاده می‌کرد، ولی الان روی proof of stake (اثبات سهام) اجرا می‌شه. این مکانیسم از نظر انرژی، کارآمدتره و زمان پردازش تراکنش‌های سریع‌تری رو امکان‌پذیر می‌کنه.
