امور مالی غیرمتمرکز یا DeFi در سال های اخیر امواجی رو در دنیای مالی ایجاد کرد. این سیستم مالی جدید روی یه شبکه بلاک چین غیرمتمرکز عمل می‌کنه و به کاربران اجازه می‌ده بدون نیاز به واسطه هایی مثل بانک ها به خدمات مالی دسترسی داشته باشن.

در این مقاله به بررسی اهمیت دیفای می‌پردازیم، پس با ما همراه باشید

دیفای چیه؟

امور مالی غیرمتمرکز(Decentralized Finance)، که اغلب به عنوان DeFi شناخته می‌شه، بخش نسبتا جدیدی رو در صنعت فناوری رمزارز ها و بلاک‌چین نشون می‌ده.

دیفای که براساس اصل تمرکززدایی کریپتو ساخته شده، قابلیت‌های جدیدی رو اضافه می‌کنه و خدمات مالی رو به‌طور سنتی توسط نهادهای مرکزی کنترل می‌کنه. دیفای از قراردادهای هوشمند تشکیل شده که برنامه های غیرمتمرکز یا Dapp ها و پروتکل ها رو تامین می‌کنه و خدماتی مثل وام دادن،تریدینگ،بازارسازی(market making) سرمایه گذاری رو ارائه می‌ده. تقریبا بیشتره برنامه های غیر متمرکز روی بلاک‌چین اتریوم شاخته میشن.

راه‌حل‌های DeFi بر روی بلاک‌چین‌های مختلف ساخته شدن و با اکوسیستم‌هایی متشکل از شرکت‌کنندگانی که به صورت همتا به همتا (P2P) در تعامل هستن. این تعامل با فناوری دفتر کل توزیع شده و قراردادهای هوشمند، که بررسی های سیستم رو حفظ می‌کنن، تسهیل می‌شه. هدف این سیستم مالی که بر اساس قوانین برنامه ریزی شده عمل می‌کنه، نیاز به واسطه هایی مثل بانک ها رو از بین می‌بره.

این امکان رو به کاربران می‌ده تا با ارسال رمزارز های خاص به یک مکان دیجیتال امن، به عنوان وثیقه، سرمایه قرض کنن و در ازای اون دارایی متفاوتی دریافت کنن. دارایی های وثیقه تا زمانی که مبلغ وام برگردونده نشن، قفل می‌شه.

مزایا و معایب دیفای در دنیای کریپتو

مزایا:

1. معاملات توسط قراردادهای هوشمند تسهیل می‌شن که نه تنها هزینه‌ها رو کاهش می‌ده و کارایی رو افزایش می‌ده، بلکه سیستم مالی رو با امکان ایجاد، اجرا و اعتبارسنجی تراکنش‌ها ، دموکراتیزه می‌کنه.

یکی از مزایای کلیدی، دموکراتیک کردن امور مالیه. دیفای به هر کسی که به اینترنت متصله، اجازه می‌ده به محصولات و خدمات مالی دسترسی داشته باشه و موانع جغرافیایی و شیوه‌های انحصاری که اغلب در سیستم‌های بانکداری سنتی دیده می‌شه رو از بین ببره.

2. حدود 1.7 میلیارد انسان بالغ در سراسر جهان به حساب بانکی دسترسی ندارن. DeFi می‌تونه دسترسی این افراد به خدمات مالی مثل پس انداز رو فراهم کنه که می‌تونه به بهبود فرصت های اقتصادی و امنیت مالی منجر بشه. این جنبه از DeFi نه تنها چشم انداز مالی رو متحول می‌کنه، بلکه این پتانسیل رو داره که به طور قابل توجهی به برابری اقتصادی جهانی کمک کنه.

3. یکی دیگه از مزیت‌های مهم، پتانسیل افزایش امنیت و حفظ حریم خصوصیه. از اونجایی که برنامه های DeFi بر اساس فناوری بلاک‌چین ساخته شدن، تراکنش ها شفاف هستن و می‌تونن توسط هر کسی حسابرسی بشن. این کار خطر تقلب رو کاهش می‌ده. علاوه بر این، از اونجایی که تراکنش‌ها به صورت همتا به همتا هستن، بر خلاف سیستم‌های مالی سنتی که بانک‌ها و سایر موسسات داده‌های کاربران رو نگهداری و کنترل می‌کنن، کاربران کنترل کاملی بر دارایی‌ها و اطلاعات شخصی خود دارن.

4. DeFi همچنین تراکنش های کارآمدتر و سریع تری رو ارائه می‌ده. سیستم‌های بانکداری سنتی اغلب شامل فرآیندهای طولانی و واسطه‌هایی هستن که می‌تونن معاملات رو کند کنن. در مقابل، DeFi به صورت شبانه روزی کار می‌کنه و امکان تراکنش های فوری رو فراهم می‌کنه. این امر به ویژه برای تراکنش های فرامرزی مفیده که در سیستم بانکداری سنتی می‌تونه کند و گرون باشه.

معایب:

1. از اونجایی که رگولاتورها (قانونگذاران) در سرتاسر جهان هنوز با نحوه مدیریت و نظارت بر این حوزه نوظهور دست و پنجه نرم می‌کنن، خطر سرکوب‌های نظارتی وجود داره که می‌تونه روی دوام پروژه‌های DeFi تأثیر بزاره.
2. مسائل مقیاس پذیری شبکه اتریوم، که میزبان اکثر برنامه های DeFi است، هم یه چالش مهمه. هزینه تراکنش بالا و سرعت پایین تراکنش در دوره های اوج می‌تونه قابلیت استفاده و جذابیت برنامه های DeFi رو محدود کنه
3. یکی از خطرات کلیدی در DeFi آسیب پذیری قرارداد هوشمنده. قراردادهای هوشمند ستون فقرات برنامه های DeFi هستن. این آسیب پذیری ها در صورت سوء استفاده توسط عوامل مخرب می‌تونن منجر به خسارات قابل توجهی بشن.
4. یکی دیگه از عوامل خطر در DeFi نبود بیمه هست. بر خلاف امور مالی سنتی، که سپرده‌ها اغلب بیمه می‌شن، اکثر پلتفرم‌های DeFi هیچ نوع بیمه ای ارائه نمی‌دن. یعنی اگه یه پلتفرم هک بشه یا از، امکان داره کاربران تمام سرمایه های سرمایه گذاری شده خودشون رو از دست بدن. با این حال، برخی از پروژه‌های DeFi در حال معرفی راه‌حل‌های بیمه غیرمتمرکز برای رسیدگی به این موضوع و ارائه یک شبکه ایمنی برای کاربران هستن.

در حالی که این خطرات ممکنه دلهره آور به نظر برسن، اما می‌توان اونا رو از طریق تحقیقات جدی، مدیریت صحیح ریسک کاهش داد. همیشه قبل از سرمایه گذاری بر روی پروژه ها،تحقیق کنید.

محبوب ترین پروتکل های دیفای:

1.AAVE : Aave یه پلت فرم غیرمتمرکز وام دهی هست که رو اتریومه و توکن حاکمیتی به نام AAVE داره

2.UniSwap: یه صرافی غیرمتمرکزه که در فضای DeFi فعالیت می‌کنه. کاربران می‌تونن با ارائه نقدینگی، توکن های بومی UNI کسب کنن.

3.OX PROTOCOL: به کاربران اجازه می‌ده دارایی‌ها رو از اتریوم به Polygon منتقل کنن، جایی که هزینه‌ها کمتره.

4. Compound :Compound یه پروتکل غیرمتمرکز و مبتنی بر بلاک‌چینه که قابلیت های وام دهی رو فراهم می‌کنه که خارج از یک سیستم مالی متمرکز وجود داره.

فرق امور مالی غیرمتمرکز با امور مالی متمرکز

امور مالی متمرکز

چندین هزار سال پیش، در بین النهرین باستان، امور مالی متمرکز اختراع شد. از اون زمان، انسان‌ها از کالاها و دارایی‌های گوناگونی به عنوان ارز استفاده کردن از جمله دام، زمین، وهمچنین فلزات گرانبها مثل طلا و تا اخیراً ارزهای فیات.

در امور مالی متمرکز یا Cefi، پول توسط بانک ها و اشخاص ثالث نگهداری می‌شه که جابجایی پول بین طرفین رو تسهیل می‌کنه و هر کدوم برای استفاده از خدمات اونا کارمزد دریافت می کنن.

همه تراکنش‌های مالی در امور مالی متمرکز، از درخواست‌های وام گرفته تا خدمات یک بانک محلی، نظارت می‌‌شن.

هدف اصلی پشت صرافی های متمرکز (CEX) در کریپتو اینه که تمام سفارشات معاملاتی کریپتو از طریق یک صرافی مرکزی تحت تامین مالی متمرکز هدایت می‌شن. نمونه هایی از شرکت های CeFi عبارتند از Binance، Coinbase و Kraken.

امور مالی غیرمتمرکز

DeFi با استفاده از رمزارزها و قراردادهای هوشمند خدماتی رو بدون واسطه ارائه می‌کنه. موسسات مالی به عنوان ضامن معاملات در دنیای مالی الان عمل می‌کنن. از اونجایی که پول شما از طریق این موسسات می‌گذره، اونا نفوذ زیادی دارن. با این وجود، در DeFi، موسسه مالی با یک قرارداد هوشمند در معامله جایگزین می‌شه.

به طور کلی دیفای آینده سیستم مالی سنتی هستش و در آینده‌ای نه چندان دور دیفای جایگزین سیستم مالی امروزی میشه و میتونه باعث استقبال گسترده افراد به این حوزه و همچنین همه‌گیر شدن استفاده از فضای بلاکچین بشه،پس کسی در آینده موفقه که بتونه زودتر از بقیه کار با این حوزه رو یاد بگیره.